Steve Jobs ve Apple’ın tarihi

Apple’in kurucu ortağının mirası

2 Ağustos 2018 yılında Apple 1 Trilyon Dolar piyasa değerine ulaşan halka açık şirket olarak tarih yazdı. Apple’nin 1 Trilyon Doları aşan ilk halka açık şirket olmasında tabi ki de Steve Jobs’un parmak izleri bulunuyor. 5 Ekim 2011 yılında Jobs 56 yaşında vefat etti. Kurucu ortak olduğu Apple firmasındaki CEO görevlinden ikinci kez ayrıldı. Steve Jobs baştan sona bir girişimciydi ve yükselişinin hikayesi çok ilginç kıvrımlarla birlikte bir şirket olarak Apple’in hikayesidir. Steve Jobs meslek hayatına başka bir Steve olan Steve Wozniak ile başladı. Ülke çapında ücretsiz görüşme yapmak için kullanılan Blue box telefon dolandırıcılarını ifşa etti. İkisi birlikte hızlı bir şekilde aşık oldukları ve Blue boxları geride bıraktıkları HomeBrew Bilgisayar Kulübü’nün üyeleriydi. İkisinin sattığı bir sonraki ürün bir Bilgisayar oluşturmak için bir kit olan Apple I di. Bu sistemle herhangi bir işlem yapabilmek için kullanıcının monitörünü ve klavyesini eklemesi gerekiyordu.

Sistemin çoğunu Wozniak yaparken ve satışları yönetirken Apple I’in satışından diğer model olan Apple II ye yatırım yapacak kadar bütçe sağladılar. Şirketi yani Apple markasını ortaya çıkaran Apple II idi. Jobs ve Wozniak yeni ürin çok fazla ilgi yarattı. Bu büyük üreticilerin liginde oldukları anlamına geliyordu ve şirketleri Apple resmi olarak 1976 yılında kuruldu.

1978’de Apple yalnızca Apple II’den 2 milyon dolar kar elde etmişti. Apple II son teknoloji değildi ancak bilgisayar meraklılarının kendi programlarını oluşturmalarına ve satmalarına izin veriyordu. Bu kullanıcı tarafından oluşturulan programlar ve yazılımlar arasında iş uygulamaları içeren ilk yazılımı temsil eden bir tür Proto-Excel olan VisiCalc vardı.

Apple bu programlardan doğrudan kâr elde etmemiş olsa da, Apple II’nin kullanım alanı genişledikçe daha fazla ilgi gördü. Kullanıcıların kendi programlarını oluşturmalarına ve satmalarına izin veren bu model, geleceğin uygulama pazarında yeniden ortaya çıkacak ancak çevresinde daha geniş bir piyasa bulacak.

Apple 1980 yılında halka açıldığında şirketin dinamikleri aşağı yukarı belirlenmişti. Steve Jobs, yoğun ve çoğu zaman mücadeleci bir yönetim tarzına sahip ateşli bir vizyonerdi. Steve Wozniak ise vizyonu işe yarayan bir dâhiydi. Ancak Apple’in yönetim kurulu şirketteki bu tür bir güç dengesizliğine pek düşkün değildi. Jobs ve yönetim kurulu, John Sculley’i 1983’te yönetim ekibine kabul etti. 1985’te yönetim kurulu, Sculley tarafına geçerek Jobs’u devre dışı bıraktı.

Kayıp Yıllar

Steve Jobs zengin olmuştu ancak işsizdi. Apple’da çalışmamasına rağmen boş durmuyordu. Bu süre zarfında 1985’ten 1996’ya kadar Jobs iki büyük projeye dahil oldu. İlk proje bir yatırımdı. 1986 yılında Jobs, George Lucas’tan Pixar adlı bir şirkette kontrol hissesini satın aldı. Şirket mücadele ediyordu ancak dijital animasyondaki nihai başarıları, Jobs’a yaklaşıl 1 milyar dolar kazandıran ilk halka arz ile sonuçlandı.

İkincisi NeXT’yi yüksek kaliteli bilgisayarlar oluşturmak için kuran eski bilgisayar takıntısına dönüştü. Bunlar, UNIX’in gücünü grafiksel bir kullanıcı arayüzüne sığdırmak için en iyi girişimi temsil eden bir işletim sistemine sahip pahalı makinelerdi. Tim Berners-Lee, World Wide Web’i yarattığında bunu bir NeXT makinesi kullanarak yaptı.

Bu iki anlaşmadan en önemlisi NeXT oldu çünkü Apple’in işletim sistemini değiştirmek istediği ortaya çıktı. Apple, 1996 yılında işletim sistemi için NeXT’yi satın aldı ve Steve Jobs’u kurduğu şirkete geri getirdi.

Apple’ı Geri Alma

Jobs geri döndüğünde, şirket iyi bir yerde değildi. Windows çalıştıran ucuz bilgisayarların piyasayı doldurmasıyla Apple zarar etmeye başlamıştı. Jobs kendini yeniden sürücü koltuğunda buldu ve Apple’ın düşüşünü tersine çevirme için bazı sert adımlar attı. Şirket, Bill Gates’ten 150 milyon dolarlık bir yatırım istedi ve aldı. Jobs, bu parayı Apple’ın halihazırda sunduğu ürünleri vurgulamak ve üretilmeyen alanlarda Ar-Ge için kullandı.

NeXT işletim sistemi, Apple’ın uzun süredir ilk hit bilgisayarı olan iMac’i oluşturmak için kullanıldı. Jobs bunu 2001’de iPod’dan 2010’da iPad’e kadar bir başarı listesi ile takip etti. Aradaki yıllar Apple’ın akıllı telefon pazarına iPhone ile hakim olduğunu, iTunes ile bir e-ticaret mağazası açtığını ve Apple Store markalı perakende satış mağazaları açtığını gördü.

2001’de iPod ile başlayıp sonraki 10 yılda iPhone ve iPad ile devam eden Jobs, hasta Apple’i canlandırarak onu teknoloji ve iletişimin ön saflarına taşıdı. Jobs’un kariyerini tek bir makalede özetlemek imkansız ancak birkaç ders öne çıkıyor. İlk olarak yenilik çok önemlidir ancak yenilikçi ürünler uygun pazarlama olmadan başarısız olur. İkincisi başarıya giden düz yollar yoktur. Jobs çok erken dönemde zenginleşti ancak 1990’lı yıllarda Apple’a dönmeseydi bugün bir dipnot olacaktı. Bir noktada Jobs, birlikte çalışması zor olduğu için yaratılmasına yardım ettiği şirketten atıldı. Değişimden ziyade zamanını bekledi, sonra tekrardan devraldı ve bu sefer tutumu dehasının bir parçası olarak görüldü.

Her başarılı girişimcinin hayatında olduğu gibi Steve Jobs’un hayatından öğrenilecek çok şey var. girişimci ruhun katıksız kibri, daha önce hiç olmadığı kadar büyük ve daha iyi bir şey yapabileceğiniz fikri, her zaman izlemeyi ve incelemeyi, onu taklit etmeyi ya da sadece bu kibrin yaratabileceklerine hayret etmeyi gerektirir.

@teknohocam